آموزش در دل شعلهها، با کمترین امکانات واقعی
آتشنشانی یک شغل معمولی نیست چون اشتباه در آن جایز نیست. حتی در تمرین، آتشنشانها با خطراتی مثل دود سمی، ارتفاعهای زیاد، ساختمانهای در حال ریزش و خودروهای شعلهور روبهرو میشوند و جان آنها به خطر می افتد.
به گفته مسئولین سازمان آتشنشانی، آموزش نیروهای جدید و بازآموزی نیروهای باتجربه همیشه با سه مشکل جدی درگیر بوده است:
-
هزینههای سرسامآور تمرین واقعی
هر مانور عملیاتی بزرگ هزینهبر و زمانبر است، زیرا نیاز به سوخت، تجهیزات، آمادهسازی محیط و نیروهای کمکی دارد. حتی بازسازی یک سناریوی کوچک هم گاهی میلیونها تومان خرج برمیدارد.
-
ریسک جانی حتی در تمرین
آتش کنترلشده باز هم آتش است. حتی در مانورهای ساده، ممکن است اتفاقاتی مثل سقوط از ارتفاع، سوختگی، استنشاق دود و حوادث غیرمنتظره رخ دهد.
-
محدودیت جدی در تنوع سناریو
برخی بحرانها مثل آتشسوزی در آسمانخراش ها یا انفجار مترو،به ندرت رخ میدهند، اما نبود امکان شبیه سازی آنها در محیط آموزشی، آمادگی تیم را محدود میکند.
این محدودیتها باعث میشود نیروهای تازهکار بدون تجربه کافی وارد عملیات شوند و نیروهای با سابقه هم فرصت تمرین سناریوهای سخت را پیدا نکنند.
سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز میخواست این چرخه را بشکند و به روشی نوین در آموزش برسد که ایمن، منعطف، قابل اجرا در همه جا و در عین حال نزدیک به واقعیت باشد. چنین راهکاری تا آن زمان برای هیچ سازمان آتشنشانی در کشور، حتی به مرحله اجرا هم نرسیده بود.
تولد یک راهحل: وقتی جستجو برای ایمنی، به نوآوری رسید
وقتی جلسات داخلی سازمان آتشنشانی برای یافتن راهی ایمن برای آموزش نیروهایش بینتیجه ماند، شهرداری تصمیم گرفت از یک راه حل نوین و فناورانه استفاده کند که پیش از این در ایران تجربه نشده بود. بنابراین شهرداری پس از ارزیابی شرکتهای فعال در زمینه شبیهسازی و واقعیت مجازی در نهایت، در سال ۱۴۰۳، طراحی و اجرای اولین شبیهساز آتشنشانی کشور را به شرکت پالاپال پرداز فارس سپرد.
گفتوگوی اول با آتش نشانی بشیار ساده بود:
«ما محیطی میخواهیم که آتشنشان ما در آن بتواند هر سناریوی خطرناک را تمرین کند، ولی حتی یک کبریت هم روشن نشود.»
تیم پالاپالپرداز فارس با دقت به جزئیات مشکل گوش داد و عملیات ساخت اولین شبیهساز واقعیت مجازی عملیات آتشنشانی ایران را شروع کرد؛ سیستمی نه فقط برای نمایش، بلکه کارا که بتواند:
- کل روند عملیات واقعی از دریافت تماس تا پایان مأموریت را شبیهسازی کند،
- و قابلیت تغییر و ساخت سناریو های متنوع را به سادگی در اختیار مربیان قرار دهد.
کار بهسرعت آغاز شد. اولین گام، طراحی موتور سناریوساز داخلی بود که به مربی امکان میداد مأموریتهای جدیدی تعریف کند، از جمله نوع حادثه، موقعیت، شدت، محدودیت تجهیزات و حتی رخدادهای غیرمنتظره.
بعد، قابلیت کنترل بلادرنگ سناریو اضافه شد .مربی میتوانست وسط تمرین مسیر را مسدود کند، تجهیزات را خراب کند، یا حادثه دوم ایجاد کند، تا فشار تصمیمگیری واقعی به نیروها منتقل شود.
برای تمرین گروهی هماهنگ هم، سیستم چندکاربره طراحی شد که در آن هر آتشنشان نقش مخصوصی داشت و سیستم همه حرکات و تصمیمهای تیم را همزمان ثبت میکرد.
حتی تجهیزات، بهصورت کاربردی شبیهسازی شدند: باز کردن شیر شلنگ، استفاده از دستگاه تنفسی، و جابجایی نردبان با قوانین و محدودیتهای واقعی.
در پایان هر مأموریت، بخش تحلیل عملکرد نشان میداد که هر فرد در چه زمانی چه تصمیمی گرفته و نتیجه مأموریت چگونه پیش رفته است.
فرایند اجرا
طی ۱۵ ماه توسعه این شبیهساز مراحل زیر طی شد:
۱-تحلیل نیازهای واقعی با مصاحبههای میدانی در ایستگاهها و حضور در عملیات واقعی جهت شناسایی کوچکترین جزئیات
۲-طراحی فنی و گرافیکی شامل انتخاب موتور بازی قدرتمند و ساخت مدلهای سهبعدی با کیفیت بالا
۳-پیادهسازی تدریجی از سناریوهای تمرینی ساده تا بحرانهای چندمرحلهای پیچیده
۴-آموزش مربیان جهت استفاده کامل از قابلیتها و ایجاد محتوای آموزشی شخصیسازیشده
پیش بینی تاثیر
با بهرهبرداری کامل این شبیه ساز ، انتظار می رود سازمان آتشنشانی شیرازبه موارد زیر دست یابد:
-
- کاهش ۷۰٪ هزینههای آموزش
- حذف کامل ریسکهای جانی در جریان تمرین
- توانایی تمرین روزانه سناریوهای خاص و بحرانی
- افزایش هماهنگی بین نیروها در شرایط عملیاتی واقعی
- ارتقای سرعت واکنش و تصمیمگیری
مهندس صفایی، ریاست واحد فناوری اطلاعات سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز درباره همکاری با شرکت پالاپال پرداز فارس بیان کرد :
«یکی از ویژگیهای بسیار مثبت این شرکت، پاسخگو بودن و قدرت ایدهپردازی بالای آنهاست. همچنین توجه به جزئیات و کیفیت بخشهای مختلف و حتی محتوای تخصصی باعث میشود خروجیهای این شرکت در فضای واقعیت مجازی، کاملاً منطبق بر واقعیت شوند.»
اهمیت ملی
این پروژه، اولین تجربه رسمی پیادهسازی شبیهساز واقعیت مجازی در آموزش آتشنشانی در کل کشور است. نقطه عطفی که نهتنها امنیت و کیفیت آموزش را متحول میکند، بلکه مسیری تازه را پیش روی تمام سازمانهای ایمنی و امدادی ایران میگذارد.
اگر شما هم به دنبال راهکاری هستید که آموزش نیروهایتان را ایمنتر، مؤثرتر و مقرونبهصرفهتر کند، تیم پالاپالپرداز آماده است تا تجربه این تحول را در سازمان شما نیز رقم بزند.
📩 برای دریافت مشاوره یا دموی اختصاصی، با ما در ارتباط باشید.



